Een goed leven begint bij mensen die je ‘zien’. Mensen om je heen die jou zien voor wie je bent. Als je autisme en een verstandelijke beperking hebt, is het misschien wel nog belangrijker dat je deze mensen om je heen hebt. Want zíj kunnen soms eerder aan jou zien dat je bijvoorbeeld overprikkeld raakt, dan jij het zelf voelt. En zij kunnen je dan snel helpen. Bijvoorbeeld door iets te doen waardoor je overprikkeling afneemt. Als begeleider, ouder of leerkracht kun je daarmee een groot verschil maken in het voorkomen van over- of onderprikkeling.

tips om te observeren en samen te ontdekken

In het kort: de tips in dit artikel komen uit de werkgroep individuele aanpak van het onderzoeksproject De Sensatie van een Goed Leven. Suzanne Agterberg (van Spectrumvisie en het Autismepaspoort) schreef deze tips voor ons op.

de uitdaging van samen ontdekken

Als iemand met autisme en een verstandelijke beperking in de ogen van de omgeving ‘vreemd’ reageert in een situatie, dan zal dit tot vragen leiden, die vaak niet zo gemakkelijk te beantwoorden zijn. Bijvoorbeeld: als prikkels niet lijken door te dringen, hoe komt dat dan? Is diegene dan onderprikkeld en moet je dus prikkels toevoegen om die persoon weer in actie en alert te maken? Of is dit een overlevingsreactie van ‘bevriezen’ als gevolg van een overload aan prikkels, en is het juist nodig om te kalmeren? En wat helpt dan om te kalmeren of te activeren? Wat doet iemand zelf, wat kun je aan prikkels verminderen, en welke prettige prikkels zou je kunnen toevoegen? De enige manier om er achter te komen wat wijsheid is om te doen, is de persoon goed te leren kennen, te observeren op verschillende momenten en informatie inwinnen bij diegenen die de persoon goed kennen.

goed kijken en vastleggen wat je ziet

Iemand helpen om onderprikkeling of overprikkeling te voorkomen begint met goed kijken. Je kunt dat wat je ziet vastleggen in bijvoorbeeld een signaleringsplan. Op die manier kun je je observaties met anderen delen. Dit ‘samen kijken’ en vastleggen wat je ziet en wat helpt, is niet alleen een taak van gedragskundigen. Juist ook begeleiders, ouders en leerkrachten hebben hierbij een belangrijke rol. Zij zijn de mensen die dagelijks in contact zijn met degene waar het om gaat. Zij zijn vaak expert in het herkennen van signalen van oplopende spanning en het daarop anticiperen. Daarom aan iedereen die dagelijks samenleeft of werkt met iemand met autisme en een verstandelijke beperking de uitnodiging: ga aan de slag met één van de instrumenten die je op onze website kunt vinden, en zorg sámen voor (sensaties van) een goed leven!

inspiratie op sensonate.nl

Bekijk bijvoorbeeld eens:

het invulblad ‘jouw prikkels en behoeften’ – om te vullen door begeleiders, ouders en leerkrachten
dit overzicht met voorbeelden van signaleringsplannen en andere hulpmiddelen bij signaleren
dit artikel met uitleg over prikkelgevoeligheid bij autisme en een verstandelijke beperking

tips uit de praktijk:

hulpmiddelen:

overzichtspagina met alle hulpmiddelen en methodieken