Een prikkelprofiel geeft inzicht in individuele prikkelverwerking en eventuele gevoeligheden voor specifieke prikkels. Goed observeren en kennis van prikkelverwerking zijn daarbij essentieel.
een individueel prikkelprofiel opstellen
In het kort: in dit artikel lees je meer over hoe je meer inzicht kunt krijgen in de individuele prikkelverwerking van een persoon, en welke hulpmiddelen daarbij kunnen helpen.
signalen leren herkennen
Vaak kun je wel aan iemand zien of diegene overprikkeld is, of juist te weinig alert (onderprikkeld). Veel lastiger is het om te achterhalen waar die over- of onderprikkeling door komt. Is iemand overgevoelig voor bepaalde zintuigprikkels of juist ondergevoelig? Of komt de overprikkeling door iets heel anders? Signalen van overgevoeligheid of ondergevoeligheid herkennen is niet eenvoudig.
Die signalen kunnen heel divers zijn en hetzelfde gedrag kan verschillende oorzaken hebben. Iemand die bijvoorbeeld zichtbaar van streek is tijdens een activiteit op de dagbesteding kan overprikkeld zijn door de harde geluiden van de bouwwerkzaamheden buiten, maar dit kan ook komen doordat die ene begeleider er niet is, of doordat er in de ochtend thuis iets is gebeurd. Lees hier voorbeelden van hulpmiddelen bij het signaleren en in kaart brengen van prikkelbalans.
zelf kijken en signalen delen
Als je een licht verstandelijke beperking hebt, weet je zelf misschien al best goed welke prikkels je prettig vindt en welke niet. Als je dat zelf niet zo goed weet, weten je ouders, begeleiders of leerkracht misschien wel hoe je op verschillende prikkels reageert. Want zij maken mensen met autisme en een verstandelijke beperking dagelijks mee, weten waar iemand snel last van heeft, en wat helpt om diegene weer rustig te krijgen. Het kan handig zijn om die ervaringskennis vast te leggen. Dat kan in woorden, in foto’s, via tekeningen of misschien door een video te maken van een specifieke situatie. Zodat je je ervaringskennis kunt delen, en je samen met anderen een prikkelprofiel kunt (laten) maken en een aanpak-op-maat daarop kunt afstemmen.
hulp vragen en samen een prikkelprofiel opstellen
Een SI-specialist of -therapeut is gespecialiseerd in Sensorische Informatieverwerking (SI), oftewel zintuiglijke prikkelverwerking (ZiP). Een SI-specialist kan je helpen om prikkelgevoeligheid en prikkelverwerking in kaart te brengen. Een gedragskundige kan helpen om breder in kaart te brengen hoe het met iemand gaat, en wat een helpende aanpak zou kunnen zijn.
Ervaringskennis delen kan waardevolle input zijn voor een gesprek en hulptraject met een gedragskundige of SI-specialist.
Voor het ‘vertalen’ van gedrag en reacties op prikkels naar een een prikkelprofiel is vaak scholing nodig. Vaak wordt gewerkt met gestandaardiseerde vragenlijsten die voor dit doel zijn ontwikkeld